Zelfhulp via groepscontact
Contact met lotgenoten helpt bij omgaan met ziekte
Waarom belangrijk voor persoonsgerichte zorg?
Uit onderzoek is gebleken dat zelfhulp leidt tot minder medicijngebruik en een beter welbevinden. Toch adviseren Nederlandse zorgverleners patiënten nog maar weinig om te praten met ervaringsdeskundigen. Zelfhulp via groepscontact voor lotgenoten met een identieke somatische, chronische aandoening wordt aangeboden door patiëntenverenigingen of andere 0e-lijns organisaties.
“Ik weet nu veel beter hoe ik om kan gaan met mijn ziekte. En het is fijn om te horen hoe anderen er in de praktijk mee omgaan”.
(Patiënt)
Zelfhulp werkt! Bekijk het filmpje waarin een huisarts, een hoogleraar en patiënten vertellen over hun visie en ervaringen.
Wim Venhuis is ‘Mister Zelfhulp’
Vanuit zijn eigen ervaring werd Wim de drijvende kracht achter zelfregietool.nl en geeft hij graag voorlichting over de inzet van zelfhulp via lotgenotencontact. Ook bij PoZoB was hij te gast op de Academy en in POH-teams.
“Professionele behandeling en zorg is gericht op herstel of vermindering van klachten”, vertelt Wim. “De kennis, diagnose, behandeling, medicatie of hulpmiddelen zijn erg belangrijk. Maar ze missen één belangrijk ding: tijd en kwaliteit van aandacht zoals alleen lotgenoten die kunnen hebben. Lotgenoten kunnen hierdoor een wezenlijke aanvulling zijn omdat zij wel de vraag ná de vraag en het antwoord kunnen beantwoorden. Ik bedoel, na een diagnose kun je een aantal vragen aan een specialist stellen. Maar je komt thuis met honderd nieuwe vragen, over allerlei praktische zaken. Dan zou het fijn zijn als je zo snel mogelijk gesteund kan worden door met mensen te praten die hetzelfde mee hebben gemaakt.’
Als je iets moeilijks in je eentje probeert op te lossen, loop je al snel tegen de beperkingen van je eigen mogelijkheden op. Dan kan de ervaring en kennis van iemand die iets soortgelijks heeft meegemaakt van veel waarde zijn. Zeker wanneer je die ervaringen deelt in een groep met acht verschillende mensen, ieder met eigen voorbeelden en oplossingen.”
Wil je meer lezen over de persoonlijke ervaringen van Wim en de effecten van lotgenotencontact? Lees dan hier meer.
Wat draagt het aan bij voor de patiënt?
- Vergroten empowerment, hoop en (zelf)vertrouwen
- Verbeteren zelfgevoel/welbevinden
- Steun bij stigmatisering
- Verbeteren fysieke gezondheid
- Preventieve werking van aandacht voor zingeving
- Verbetering van relatie met omgeving
- Verbetering relatie arts/patiënt
- Vergroten maatschappelijke participatie
- Vergroting therapietrouw
- Minder gebruik van gezondheidszorg op de lange termijn
(Bron: Zorgbelang)
Wat vraagt het van je patiënt?
- Contact opnemen met een organiserende partij en inschrijven voor een cursus, ontmoetingsmoment of training
- Tijd vrijmaken en aanwezig zijn
- Partner of mantelzorger aansluiten als dat wenselijk is
Het lidmaatschap van patiëntenverenigingen wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Bijeenkomsten zijn meestal kosteloos. Soms wordt een zeer kleine bijdrage gevraagd voor materialen en koffie/thee.
Wat vraagt het van je praktijk?
- Inzicht in het aanbod in de regio (sociale kaart) en hiernaar kunnen verwijzen. Indien nodig afstemmen met regionale partners of PoZoB. Kijk ook waar de medisch specialismen in het ziekenhuis naar verwijzen. Vanuit revalidatie oogpunt verwijzen die al vaak naar lotgenotencontact of organiseren bijeenkomsten i.s.m. patiëntverenigingen.
- Samen met de patiënt tijdens het consult onderzoeken of deelname past en zo nodig de patiënt enthousiasmeren.
- Gebruik van communicatiemateriaal (bijvoorbeeld filmpje in wachtkamer, folder, links op de website) t.b.v. het informeren van de patiënt.
- Deelname van zorgverleners aan een coachingsmoment over mogelijkheden en inzet van groepseducatie.
- Na verwijzing met de patiënt evalueren: ‘Heeft het u geholpen? En wat betekent het voor ons consultgesprek?’
- Verwijzen naar groepscontact via Facebook of internetfora via websites van patiëntenverenigingen is voor patiënten ook een mogelijkheid.
Wat houdt het in?
- Een overzicht van mogelijkheden voor groepsgerichte zelfhulp: georganiseerd face-tot-face contact met lotgenoten.
Deze bijeenkomsten, waarvan de inhoud kan verschillen (meer of minder educatie, thematisch etc.), worden georganiseerd door betrouwbare regionale partijen, bv. de regionale afdelingen van DVN, Harteraad, Longfonds, Ypsilon etc. - PoZoB kan via haar staf Zorg informatie doorzetten naar de praktijken. Het is aan de praktijken om lokale informatie toe te voegen en ervoor te zorgen dat deze informatie compleet is.
- Coachingsbijeenkomst over mogelijkheden en inzet van groepseducatie:
- Hoe werk je met een ‘sociale’ kaart
- Inzicht in het aanbod m.b.v. patiëntverenigingen/zelfhulpnetwerken
- Verwijzing: voor welke patiënt is dit geschikt?
- Hoe bed je het in tijdens een consultgesprek
- Oefenen met ervaringsdeskundigen
- Hoe zorg je ook dat het impact heeft
- Hoe stimuleer, ondersteun en volg je het
Ondersteuning
- Ondersteuning door het delen van informatie over mogelijkheden in de regio
- Foldermateriaal of informatiemateriaal beschikbaar
- Organiseren van een coachingsgesprek
- Ondersteuning die past bij je praktijk
Of doe je het als praktijk liever zelf?
- Vraag de betreffende stafmedewerker Zorg om informatie of hulp
- Kijk wat er op gemeentelijke niveau al is aan sociale kaart. (Bijvoorbeeld georganiseerd door de gemeente, steunpunt mantelzorg, welzijn etc.)
- Kijk waar de medisch specialismen in het ziekenhuis naar verwijzen. (Vanuit revalidatie oogpunt verwijzen die al vaak naar georganiseerd lotgenotencontact)
- Verwijs de patiënt naar online platformen voor lotgenotencontact. (Denk daarbij aan groepen in Facebook of forums van patiëntverenigingen)
Neem voor meer informatie contact op met je relatiemanager
Anke van Hout: a.vanhout@pozob.nl / 06-46200138
Jolanda Cornelis: j.cornelis@pozob.nl / 06-52005967
Nathalie Gauthier: n.gauthier@pozob.nl / 06-10963764